Sütün İçeriği-Yararları

Çok mükemmel bir gıda maddesi olan sütün besin değerini, bileşimine göre beş ana başlık altında toplayarak açıklayabiliriz.
Laktoz (Süt şekeri)
•  Doğada yüksek oranda sadece sütte bulunan laktoz enerji sağlar.
•  Sütte bulunan galaktoz, beyin ve sinir dokularının oluşumunda rol oynar.
•  Laktozun hidrolizi sonucu oluşan laktik asit bağırsaklarda istenmeyen mikroorganizmaların gelişimini dolaylı olarak inhibe eder ve tipik barsak florasını geliştirici etki yapar.
•  Laktoz vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi yararlanmasını sağlar. Bu nedenle kemik ve diş oluşumunda, bebeklerin beslenmesinde önemli rol oynar.
•  Laktoz enzimi yetersizliği nedeniyle laktoz intoleransı gösteren kişilerin süt yerine fermente süt ürünlerini tüketmeleri önerilmektedir.

Süt yağı
Dengeli beslenmede yeterli miktarda yağın gıdalarla birlikte alınması önemlidir.
•  Süt yağı enerji kaynağıdır.
•  Süt yağı, laktozun en iyi şekilde kullanımını ve vücudumuz için gerekli olan A, D, E, K vitaminlerinin taşınmasını sağlar.
•  Süt yağındaki fosfolipitler, beyin ve sinir hücrelerinin hayati önem taşıyan kısımlarını oluşturur.
•  Vücut için gerekli olan doymamış yağ asitlerini bünyesinde bulundurmasından dolayı süt yağının beslenmede önemli fonksiyonları bulunmaktadır.
•  Çeşitli gıda maddelerinde bulunan kolestrol miktarına göre süt, sanıldığı kadar yüksek oranda kolestrol içermemektedir. 100 mililitre sütün içerdiği kolestrol miktarı sadece 12 gramdır.
Süt proteini
Vücudun yapı taşı olarak kabul edilen proteinlerin beslenmede önemli bir yeri bulunmaktadır.
•  Süt proteininin biyolojik değeri bitkisel proteinlere göre daha yüksek olduğundan, vücut  diğer proteinlere oranla süt proteininden daha iyi yararlanmaktadır.
•  Süt proteini hücre ve dokuların oluşmasında önemli rol oynar.
•  Süt proteini büyüme ve gelişmeyi sağlar.
•  Süt proteini saç ve tırnakların oluşumunda büyük rol oynar.
•  Süt proteini kasların kasılmasına yardımcı olur.
•  Süt proteini vücutta ödem yapan sıvıların toplanmasını önler.
•  Süt proteinlerinde büyük bir kısmı “esansiyel amino asit” olan yaklaşık 23 adet amino asit bulunmakta olup, bunların bir kısmı hayati önem taşımaktadır.
Mineral maddeler
İnsanların iyi bir şekilde beslenmesi için bütün minerallere ihtiyaçları vardır. Sütte bulunan başlıca mineraller fosfor ve kalsiyumdur.
•  Kalsiyum özellikle çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında büyük rol oynar.
•  Kemik yoğunluğunun en üst noktaya ulaştığı 25-30 yaşlarına kadar alınan kalsiyum kemik yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır. Bu yaşlardan sonra kemik yoğunluğu artmamakta ancak kalsiyum alımına düzenli olarak devam edildiğinde kemik yoğunluğundaki azalma yavaşlamakta veya gecikmektedir. Süt içmenin kemik yapısına olan olumlu etkisi en fazla çocukluk ve gençlik yıllarında görülmektedir. Bu dönemlerde yeterli süt tüketimi, dolayısıyla kalsiyum alımı, tüm yaşam boyunca kemik sağlığı için önemlidir.
•  Kalsiyum ihtiyacı özellikle hamilelik ve emzirme döneminde de önemli olup, bu dönemlerde yetersiz kalsiyum alımı, ileri yaşlarda “osteomalacia” ve “osteoporosis” gibi kemik hastalıklarına yol açmaktadır.
•  Sütte bulunan fosfor, kemik oluşumunda önemli rol oynamaktadır.
Vitaminler
Süt, beslenmemiz için gerekli olan, yağda ve suda eriyen vitaminlerin hepsini içermektedir.
•  Özellikle zeka gelişiminde etkili olan, deri ve göz sağlığında gerekli B2 vitamini (rib oflavin) için süt en iyi kaynaktır.
•  Vücudun ihtiyacı olan B12, A ve C vitaminleri süt içerek önemli ölçüde karşılanabilmektedir.
•  Sütteki vitaminler hastalıklara karşı direnci arttırır.
•  Sütteki vitaminler büyümeye yardım eder.

Sütün yararları
•  Kemik erimesini önler.
•  Mikrobik enfeksiyonlara karşı etkilidir.;
•  İshali tedavi eder
•  Mide rahatsızlıklarını giderir.
•  Sindirim sistemini düzene sokar.
•  Ülseri önler.
•  Beyne enerji verir.
•  Diş çürüklerini önler.
•  Kronik bronşiti önler.
•  Tansiyonu düşürür.
•  Yağsız süt, kolestrolü düşürür.
•  Kanserin önlenmesine yardımcı olur.

5 bin yıldır süt içiyoruz
İnsanoğlu 5 bin yıldan beri süt içiyor. Bu konudaki ilk kayıtlar Dicle ve Fırat ırmakları arasında kurulmuş olan Sümer uygarlığının Ur kentinde bulunmuştur.
Bir yaşam mucizesi diye nitelenebilecek kadar büyük besin değerine sahip olan sütün insan yaşamındaki yeri, insanlık tarihi kadar eski. Milattan önce 26′ncı yüzyıla ait Babil kabartmalarında süt ve süt kesiği temalarının işlendiğini görüyoruz.
Yine milattan önce 8′inci yüzyılda Homeros’un yazılarında süt, süt kesiği ve peynirle ilgili anlatımlara rastlanır.
Keza İncil’de İbrahim peygamberin üç meleğe tatlı ve ekşi süt sunduğu anlatılır.
Ne Kadar Süt İçmeliyiz?

Çocuklarda süt, günde yarım litreden fazla içildiğinde demir eksikliğine sebep oluyor. Bu da beyin gelişimini ve öğrenmeyi olumsuz etkiliyor. Bir yandan da kansızlığa ve diş çürümelerine yol açıyor. Sürekli ve fazla miktarda süt içmek, ayrıca beraberinde düzensiz beslenmeyi getiriyor. Bu sebeple en güzeli her zaman için tek yönlü değil, çeşitli ve dengeli beslenmek.

Anne Sütünün Faydaları

Anne sütü ile emzirme ne kadar uzun ise anne sütünün bebek ve anne için faydaları da o kadar fazla olur ve o kadar uzun sürer.

Anne sütü ile emzirme ne kadar uzun ise anne sütünün bebek ve anne için faydaları da o kadar fazla olur ve o kadar uzun sürer. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Akedemisi anne sütüne mümkün olduğunca uzun, en az 1 yıl süreyle devam edilmesini önermektedirler.
Bebek için faydaları:

Bebeğinizi bazı hastalıklar ve enfeksiyonlardan korumaya yardımcıdır. İçerdiği koruyucu maddeler nedeniyle anne sütü alan bebeklerde kulak enfeksiyonu, allerjiler, kusma, ishal, bronşit, bronşiolit, menenjit daha az sıklıkta görülür. Anne sütünün içeriği bebeğin değişen ihtiyaçlarına göre değişim gösterir. Sabah ile akşam içeriği farklıdır. İlk ayda üçüncü aydan daha farklıdır. Bebek prematüre doğmuşsa prematüre bebeğin ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. Bebek için sindirilmesi en kolay olan besindir. Bu nedenle bebekler daha sık beslenmek ister ve daha iyi kilo alırlar. Ayrıca karın ağrısı, gaz sancısı ve kabızlık daha az sıklıkta görülür. Anne sütü alan bebeklerde “ani beşik ölümü sendromu (SIDS)” daha az sıklıkta görülür. Temas, sıcaklık ve yakınlık sağlayarak emzirme ile anne ve bebek arasında özel bir bağ oluşur. Bebeğin ruhsal gelişimi için faydalıdır. Hazırlama zahmeti yoktur ve istediğiniz her zaman mevcut, kullanıma hazır, temiz ve uygun sıcaklıktadır. Maliyeti yoktur. Çevre kirliliğine yol açmaz. Emzirme ile en iyi çene, dişeti ve diş gelişimini sağlanır.
Anne için faydaları:

Kalori yakmanızı sağlayarak doğum öncesi kilonuza dönmenize yardım eder. Over (yumurtalık) ve göğüs kanseri riskini azaltır. Kemik yoğunluğunu artırır. Adet kanamalarının başlamasını geciktirir. Doğum sonrası uterusun normal boyutlarına dönmesine yardım ed
Süt, başta gelişme çağındaki çocuklar olmak üzere, 7′den 70′e herkesin vücudu için lüzumlu olan bütün besinleri dengeli olarak içinde bulunduran, vazgeçilmez tek besin kaynağıdır.
Süt, büyüme ve gelişmenin temel yapı taşlarını içerir. Vücudun birçok hayati fonksiyonunu sağlayan kalp, sinir ve kas hücreleri için gerekli unsurlara sahiptir. Sütte, kalsiyumun yanı sıra, potasyum, fosfor ve protein bulunur.
Süt, hücre dokularının oluşmasında, yıpranan kısımların yenilenmesinde önemli rol alırken, uzun ve sağlıklı bir hayat için ideal bir besindir.
Bilhassa, 2 yaşın altındaki çocuklara tam yağlı süt verilmelidir.
Faydaları saymakla bitmeyen sütün veya sütten yapılan yiyeceklerin günde en az yarım litre tüketilmesi gerekmektedir. Ancak Türkiye’de, kişi başına yıllık süt tüketimi, sadece 5-6 litre düzeyindedir. Dünya yıllık süt tüketimi ortalaması ise 18-20 litredir. Yıllık süt tüketimi, AB ülkelerinde 80-90 litre, ABD’de ise 120 litreye kadar çıkmaktadır.
Yarım kilo süt, günlük ihtiyacımız olan; kalsiyumun % 75′ini, fosforun % 60′ını, iyotun % 25′ini, B2 ve B12 vitaminlerinin % 77’sini, C vitamininin % 15′ini, A vitamininin % 23′ünü, D vitamininin ise % 16′sını karşılar.
Dengeli ve sağlıklı beslenmenin en temel öğelerinden birisi olan sütün diğer bazı faydaları şöyle özetlenebilir:
-Büyüme ve gelişmeyi sağlar,
-Dişleri korur ve çürükleri önler. Yemek arası içecek olarak dişleri de korur,
-Hücre ve doku oluşumunda rol alır,
-Saç ve tırnak oluşumunda rol alır,
-Yağsız süt, kolesterolü düşürür,
-A, B, C, D, E, K vitaminlerni içerir,
-Yaraların çabuk kapanmasını sağlar,
-Kanın çabuk pıhtılaşmasını sağlar,
-Kasları güçlendirir,
-Hücreleri onarır,
-Kemikleri sertleştirir,
-Kronik bronşiti önler,
-Kemik erimesini önler (yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak kemiklerdeki kalsiyum ve proteini hızlı kaybederiz. Böylece kemikler yavaş yavaş kuvvetini kaybedip, daha kırılgan hale gelir),
-Beynin gelişmesinde faydalıdır.