1) A.Mithat Efendi’nin “Felâtun Bey ile Rakım Efendi” romanındaki
kahramanların belirgin özelliklerini aşağıdaki tablonun uygun yerlerine
yazınız.
Kahramanın adı: Felâtun Bey Râkım Efendi Cânan Josefino
Roman kahramanın en belirgin özelliği
2) Tanzimat romanın temalarını da oluşturan, Tanzimat sanatçıları
tarafından en çok eleştirilen konular nelerdir? Bu konuların dönemin
sosyal ve siyasal hayatıyla ilişkisini açıklayınız.
3) Aşağıda verilen şiirlerden hangisinin Tanzimat’ın birinci dönemine
hangisinin ikinci dönemine ait olabileceğini sebepleriyle beraber
yazınız.
I. ŞİİR: II. ŞİİR:
Amalimiz afkarımız ikbal-i vatandır Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim?
Ser-haddimize kal'e bizim hâk-i bedendir Kaçıncıdır bu eziyetli imtihan güzelim?
Osmanlılarız ziynetimiz kanlı kefendir Tükendi sabr u tahammül, üzüldü can güzelim.
Gavgaada şehadetle bütün kâm alırız biz Bu naz ise yetişir artık el-aman güzelim!
Osmanlılarız can veririz nâm alırız biz
4) Siz bir Tanzimat (1.dönem) şairi olsaydınız yazdığınız şiirlerin şekil ve içerik özellikleri nasıl olurdu?
5) Tanzimat Edebiyatındaki yeni ürünlerin (roman, hikâye, tiyatro) teknik yönden zayıf olmasının sebeplerini yazınız.
6) İbrahim Şinasi, Batı edebiyatı yolunda ilk örnekleri veren, Batılı
türleri tanıtan, Tanzimat edebiyatının kurucularındandır. Yazarın ilk
örneğini verdiği türlerden veya Türk edebiyatında yaptığı yeniliklerden
dördünü yazınız.
7) “Yapıtta esir ticaretinin sosyal yaşamdaki yeri gerçekçi bir biçimde
anlatılır. Dilber isimli esir bir kızın dokuz yaşından başlayan ve türlü
zorluklarla geçen yaşam mücadelesi gözler önüne serilir.” Sözü edilen
eseri ve eserin yazarınız yazınız.
8) “………………….… makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı alanlarında
yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan
………………………………………….., eski ile yeni arasında bocalar ve
…………………..…………..adlı antolojisinde Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin
şiirlerini toplar.” Yukarıdaki boşlukları doldurunuz.
9) Aşağıdaki eserlerin yazar/şairlerini ve türlerini karşılarına yazınız.
ESER ŞAİR/YAZAR TÜR
MAKBER
İNTİBAH
İÇLİ KIZ
KARABİBİK
ŞAİR EVLENMESİ
10) Ahmet Mithat Efendi’nin edebî kişiliği hakkında bilgi veriniz.
AÇIKLAMA: Değerlendirmede imla, noktalama ve kağıt düzeni de dikkate
alınacaktır. Süre 40 dakikadır. Başarılar dilerim.
……………………..
Ders Öğretmeni
------------------------------------------------------------------
CEVAPLAR
1.
Kahramanın adı: Felâtun Bey Râkım Efendi Cânan Josefino
Roman kahramanın en belirgin özelliği
Aşırı zevk bağımlısı, saf, züppe, çok çabuk kandırılabilen Batı hayranı
bir tiptir. Kendini bilen, çevresinde çok sevilen, eğitimli, kültürlü,
Batı kültürünü ve kendi kültürünü iyi bilen bir kahramandır. İyi
niyetli, Rakım Efendi’ye aşık, evin hizmetçisi Belli bir yaşa gelmiş,
hayata tecrübesi olan, Rakım’a ilgi duyan, Batı kültürüyle yetişen bir
kadın
2. Tanzimat dönemi romanında en çok eleştirilen konulardan biri yanlış
batılılaşma, diğeri de esarettir. Bu konular o dönemde toplum içinde var
olan ve toplumu derinden etkileyen konulardır. Yazarlarımız romanlarda
bu konuları işleyerek bu sorunlara dikkat çekmeye çalışmışlardır.
3. I. şiir Tanzimat Edebiyatının birinci dönemine ait olabilir; çünkü
vatan temasını işlemiştir. II. Şiir ise Tanzimat Edebiyatının ikinci
dönemine ait olabilir; çünkü tamamıyla bireysel bir konu işlemiştir.
4. Ben Tanzimat Edebiyatının 1. dönem şairi olsaydım; şiirlerimde vatani
adalet, hukuk, özgürlük gibi toplumsal temalı ve öğretici konular
işlerdim. Şiirlerimi aruz ölçüsüyle yazardım. Kullandığım dilde Arapça
ve Farsça kelime ve tamlamaları kullanırdım. Divan şiirinin nazım
biçimlerinden faydalanırdım.
5. Tanzimat Edebiyatında, roman, hikaye ve tiyatroların teknik bakımdan
kusurlu olmalarının iki temel sebebi vardır: Birincisi bu türlerin
edebiyatımıza yeni girmeleri ve bu türlere ait ilk örneklerin verilmesi,
ikincisi ise bu türlerde öğreticiliğin esas alınmasıdır.
6. Şinasi’nin edebiyatımıza getirdiği ilkleri şöyle sayabiliriz:
-Modern anlamda ilk tiyatro örneği
-Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi
-İlk özel gazete
-İlk makale örneği
-Batı etkisindeki Türk edebiyatının ilk bilinçli temsilcisi
-Batı şiirinden ilk çevirileri yapan kişi
-İlk folklar araştırmasını yapan kişi
7. Sözü edilen eser, Sergüzeşt’tir; yazarı ise Samipaşazade Sezai’dir.
8. “Şiir ve İnşa makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı
alanlarında yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan
Ziya Paşa, eski ile yeni arasında bocalar ve Harabat adlı antolojisinde
Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin şiirlerini toplar.”
9.
ESER ŞAİR/YAZAR TÜR
MAKBER Abdülhak Hamit Tarhan Şiir
İNTİBAH Namık Kemal Roman
İÇLİ KIZ Abdülhak Hamit Tarhan Tiyatro
KARABİBİK Nabizade Nazım Roman
ŞAİR EVLENMESİ Şinasi Tiyatro
10. Ahmet Mithat Efendi’nin edebi kişiliği şöyledir:
a. Tanzimat döneminin en popüler (halkçı), en üretken yazarı olan, türlü
devlet hizmetlerinde bulunan, gazetecilik yapan sanatçı İstanbul
doğumludur.
b. Edebiyat yapmak için değil, okuma zevki aşılamak ve halkı eğitmek
gayesiyle yazmıştır. Bu nedenler eserlerinin birçoğu edebi değer
taşımaz.
c. En üretken yazarımız odur. Yazı makinesi olarak bilinir. 200 kadar eser yazmıştır.
d. Asıl ilgi alanları, gazetecilik, romancılık ve hikâyeciliktir.
e. Sade, anlaşılır bir diller bildiği her şeyi aktarmaya çalışmıştır.
halkın psikolojisini iyi bilir, halka hoş gelen ve merak uyandıran bir
tarzda halkçı roman geleneğini başlatarak halka okuma sevgisini
kazandırmaya çalışmıştır.
f. Öykü ve romanlarında meddah tekniğini kullanmıştır. Öykü ve romanları
tür bakımından çeşitlilik gösterir: macera, aşk, polisiye, tarih…
g. Edebiyatımızın ilk hikaye örnekleri olan Letaif-i rivayet adlı 24 kitaplık dizi ona aittir.
h. Romantizmin etkisinde kalan sanatçı, edebiyatımızın konu ve tema ufuklarını genişletmiş.
Bazı eserleri:
Roman: Felatun Bey ile Rakım Efendi, Çengi, Acayib-i Alem, Teehhül,
Vah, Firkat, Esaret, Yeniçeriler, Hasan Mellah Hüseyin Fellah, Dünyaya
İkinci Geliş, Altın Işıklar, Gürcü Kızı...
Öykü ve Oyunlar: Letaif-i Rivayet, Karnaval, Henüz On Yedi Yaşında, Haydut Montari, Gönüllü, Jön Türk, Açıkbaş...
Diğer: Şopenhavr'ın Hikmet-i Cedidesi, Volter, Beşir Fuad, Avrupa'da
Bir Cevelan (seyahatname, 1890'da yayımlamış), Menfa (özyaşamöyküsü)...
Çıkardığı Gazeteler: Bedir, Devir, Tercüman-ı Hakikat
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder