Sesin seviyesini ölçmede kullanılan birim Desibel’dir ve kısaca dB
olarak yazılır. İnsan kulağı inanılmaz şekilde hassas olduğundan bu dB
ölçüsü de biraz tuhaftır. Kulağımız en hafif bir yaprak hışırtısından,
jet motorunun yüksek sesine kadar her şeyi işitebilir. Halbuki jet
motorunun sesi insanın işitebileceği yumuşak bir fısıldamadan bir
trilyon kat daha fazladır. İnsan kulağı aralarında bir dB fark olan
sesleri bile ayırt edebilir.
Desibel seviyesi matematik dilinde “eksponenşıl” denilen şekilde
(aynen deprem ölçüsü ‘rihter’de de olduğu gibi) katlanarak artar. İnsan
kulağının işitebileceği en düşük ses seviyesi yani sessizlik O (sıfır)
dB’dir. Bu seviyenin 10 kat fazlası 10 dB, 100 kat fazlası 20 dB, 1000
kat fazlası 30 dB’dir ve böyle artarak gider. Şimdi bazı seslerin
seviyelerine bakalım.
Sesin şiddet faktörü => Ses seviyesi (dB) => Sesin kaynağı
1.000.000.000.000.000.000 => 180 => Roket sesi
1.000.000.000.000.000 => 150 => Jet uçağının kalkışı
1.000.000.000.000 => 120 => Gök gürültüsü
100.000.000.000 => 110 => Klakson sesi (l metreuen)
10.000.000.000 => 100 => Metro istasyonu
1.000.000.000 => 90 => Mutfak blenderi
100.000.000 => 80 => Saç kurutucusu
10.000.000 => 70 => Otobandaki trafik
1.000.000 => 60 => Normal konuşma
10.000 => 40 => Oturma odası
1.000 => 30 => Kütüphane, hafif fısıltı
10 => 10 => Yaprak hışırtısı
l 0 => İşitmenin alt sınırı
Yukarıdaki bütün ses seviyeleri kaynağın yakınından alınmıştır.
Kaynaktan uzaklaştıkça bu seviyeler mesafeye bağlı olarak düşer. 85
dB’in üzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol açabilir. Tabii bu
süreye de bağlıdır. 10 saat 95 dB seviyesindeki sese maruz kalmak zarar
verebilirken, çok kısa sürede 120 dB’lik bir ses seviyesi kulağa zarar
vermez.
Sesin iki temel özelliği vardır.
Biri yukarıda belirttiğimiz şiddeti veya seviyesi, diğeri de frekansı.
Ses hava dalgaları ile yayıldığından bir saniyedeki dalga sayısı
frekansını verir. Ve bu da ‘Herz’ birimi ile ifade edilir. Sesin şiddeti
ile frekansı arasında bir bağlantı yoktur. İnsan kulağı 20 ile 20.000
Herz arasındaki sesleri algılayabilir. 20.000′in üstü ultrasonik sesler
olup bu sesleri insan kulağı algılayamaz.
Sesin bir kulağımıza gelmesi ile öbürüne gelmesi arasında saniyenin
milyonda biri kadar bir süre olmasına rağmen sinir sistemimiz bunu
beynimize ulaştırır ve sesin hangi yönden geldiğini algılarız. 85 dB’in
üstü insan kulağı için zararlı iken bebeklerin ağlaması 100 dB’in de
üstündedir. Anneler, babalar bebeklerinizi ağlatmayın, sonra zararı size
dokunabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder