Nagasaki
Hiroşima
Atom bombası, patlamanın kontolsüz çekirdek tepkimesi yoluyla
sağlandığı bomba modelidir. Çekirdek tepkimesi zincirleme ve çok hızlı
gerçekleştiğinden ortaya devasal bir enerji açığa çıkar ve bu da patlama
ve beraberinde şok dalgası yaratır.
İkinci Dünya Savaşı sırasında, Manhattan Projesi adıyla, ilk çalışmalar
başladı. 1942 yılında ABD’nin New Mexico eyaletindeki Los Alamos
bölgesinde gizlice bir grup ünlü bilimadamı toplandı. Robert J.
Oppenheimer öncülüğünde 3 yıl çalıştıktan sonra ilk bombayı yapmaya
başardılar. Aynı esnada Tennessee eyaletinin Oak Ridge kasabasında gizli
bir üs daha kuruldu. Burada da patlayacak zengin malzemenin üretimi
çalışmaları başladı.
İlk atom bombasının denemesi 16 Temmuz 1945 günü Meksika sınırına
yakın Alamogordo çölünde gerçekleştirildi. “Trinity” kod adlı bu
denemede patlamanın şiddeti inanılmazdı. Hesaplana patlama 16bin ton
dinamitin patlamasına eşdeğerdi ve o güne kadarki bombalardan çok daha
şiddetliydi. Bu başarının üzerine atom bombasının Japonya’nın iki önemli
şehrinde kullanılması kararlaştırıldı.
Hiroşima6 Ağustos 1945 sabahı ilk atom bombası Enola Gay isimli bir
bombardıman uçağı ile Hiroşima’ya atıldı. 3 güns sonra, 9 Ağustos 1945
günü ise ikinci atom bombası Nagazaki’ye atıldı. Bu iki bomba, patlama,
ısı, radyasyon gibi etkileri ile, 100bin üzerinde insanı öldürdü.
Amerika bombalamaya devam edeceğini açıklayınca, 15 Ağutos’ta Japonya
teslim oldu.
Bu tarihten sonra çeşitli ülkelerde atom bombası yapmaya başladılar.
Çalışma prensibi
Fizyon tipi çekirdek tepkimesine dayalı atom bombalarında yüksek
zenginlikte (saflıkta) Uranyum (235U) veya Plütonyumdur (239Pu)
kullanılılır. Günümüzde üretilen bombalar daha çok plütonyum
içeriklidir. Bu yüksek zenginlikte malzeme, zenginleştirme tesislerinden
ya da nükleer reaktörlerden elde edilmektedir.
Zincirleme çekirdek tepkimesinin gerçekleşmesi için, ortamın kritik
adı verilen seviyede ya da üstünde olması gerekmektedir. Bunun
sağlanması için gereken belli miktarda kütle ve bu kütlenin de belli bir
hacimde olmasıdır. Bu gereken en az kütleye kritik kütle, hacimede
kritik hacim denir. Atom bombalarına kritik kütle sağlanacak miktarda
malzeme konur fakat bu malzeme öyle bir dağınık yerleştirilirki, kritik
hacim şartı sağlanamaz ve bu sayede bomba beklerken ya da taşınırken
tamamen güvenli bir şekilde durur.
Atom bombasında patlamanın gerçekleşmesi için nükleer malzeme dışında
iki ayrı önemli bölüm daha vardır. Bunlardan biri tetiklemeyi yapacak
olan fünye diyebileceğimiz parçadır. Genelde dinamit kullanılır.
Bombanın patlaması için bu az miktardaki dinamit ilk olarak patlar ve
patlamanın etkisi ile dağınık nükleer malzeme bir ayara gelerek kritik
hacme ulaşır. İkincisi ise nötron kaynağıdır. Artık kritik kütlede ve
hacimde olan malzemede zincirleme çekirdek tepkimesini bu nötron
kaynağından çıkan nötronlar başlatır ve bundan sonrası kontrolsüz bir
biçimde devam eder ve patlama gerçekleşir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder